مجازات قرآنمجازات قرآن، مجاز‌های به کار رفته در قرآن را می‌گویند. ۱ - تعریفبیشتر علما وجود مجاز در قرآن را پذیرفته‌اند و عده‌ای مانند ظاهریه ، ابن القاص ابوالعباس احمد بن ابی احمد طبری (د ۳۳۵ق: ۹۴۶م) از شافعیه، ابوالحسن جزری (علی بن ابی الکرم محمد بن عبدالکریم بن عبدالله شیبانی ، ملقب به عزالدین و مشهور به ابن اثیر جزری )، ابوعبدالله بن حامد و ابوالفضل تمیمی از حنابله و ابومسلم اصفهانی و داوود ظاهری ، آن را منکر شده‌اند. ۲ - شبهه منکران۱. متکلم از حقیقت به مجاز عدول نمی‌کند؛ مگر این که از آوردن حقیقت ناتوان باشد و به عاریه گرفتن مجبور شود؛ و این بر خداوند محال است؛ ۲. مجاز مرادف با کذب است، و قرآن منزه از کذب است؛ بنابراین، مجاز در قرآن واقع نشده است. ۲.۱ - پاسخ مثبتان۱. علت عدول از حقیقت به مجاز، ناتوانی در بیان نیست؛ بلکه گاهی مجاز بلیغ تر از حقیقت است؛ ۲. مجاز کذب نیست؛ بلکه استعمال لفظ در غیر ما وضع له است؛ ۳. اگر در قرآن مجاز نباشد، نباید هیچ گونه تاکید، حذف، تکرار و امثال آن در قرآن وجود داشته باشد؛ ۴. اگر مجازات از قرآن حذف شود، بخشی از حسن و زیبایی قرآن از دست می‌رود. [۲]
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۲.
[۳]
کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۲۹.
[۴]
صالح، صبحی، ۱۹۲۶ -، مباحث فی علوم القرآن، ص۳۲.
[۵]
حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص۳۸.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مجازات قرآن». |